Kwas hialuronowy to substancja mająca szerokie zastosowanie we współczesnej medycynie. Choć kojarzy się głównie z medycyną estetyczną i zabiegami takimi jak powiększanie ust czy wypełnianie zmarszczek, wykorzystuje go wiele innych dziedzin medycyny, takich jak okulistyka czy ginekologia. Kolejną z nich, jest ortopedia, w której kwas hialuronowy jest pomocny w leczeniu chorób stawów.
Kwas hialuronowy – co to za substancja?
Kwas hialuronowy nie opisując chmicznej budowy to związek organiczny, polisacharyd, naturalnie występujący we wszystkich organizmach i przez nie wytwarzany. Z pewnością jest jedną z najważniejszych składowych odżywczych dla ludzkiej skóry oraz mazi stawowej.
W warunkach fizjologicznych hialuronian (sól kwasu hialuronowego) jest związkiem syntetyzowanym i wydzielanym do płynu stawowego przez komórki błony maziowej – synowiocyty. Warunkuje on lepko-sprężyste właściwości płynu stawowego oraz odgrywa istotną rolę w homeostazie stawu. U chorych na chorobę zwyrodnieniową zarówno stężenie, jak i masa molekularna hialuronianu ulega zmniejszeniu. Celem suplementacji kwasu hialuronowego ma być wzrost lepkości i elastyczności płynu stawowego oraz zwiększenie śliskości chrząstki stawowej. Wykazano ponadto, że hialuronian ma właściwości modyfikujące objawy choroby zwyrodnieniowej. Działa przeciwbólowo, poprawia ruchomość stawu oraz wpływa modyfikująco na strukturę chrząstki stawowej.
Cząsteczki hialuronianu potrafią rewelacyjnie wiązać wodę. Są one głównym „dostawcą” tej substancji do bardzo słabo ukrwionej chrząstki szklistej (pierwotnej) w stawach ludzkiego organizmu. Ze względu na lepkość substancji podany dostawowo jest w stanie wytworzyć swoistą warstwę ochronną dla chrząstki stawowej. Dzięki temu że jest to substancja naturalnie występująca w naszym organizmie to jej iniekcje nie wywołują skutków ubocznych.
Podsumowując – kwas hialuronowy nadaje naszej skórze sprężystości, a maź stawową czyni bardziej lepką. Im starsi jesteśmy, tym mniej kwasu wytwarza nasz organizm. Stąd biorą się na naszej skórze zmarszczki, a także choroby stawów i związane z nimi problemy z poruszaniem.
Kiedy stosować wiskosuplementacje?
Wiek, duża waga, urazy i wyczynowe uprawianie sportu prowadzą do nadmiernego obciążania stawów. Dochodzi do zaburzenia struktury chrząstki stawowej. Z badań wynika że zwyrodnienie stawów dotyka ponad 20% dorosłego społeczeństwa i niestety obniża się średnia wieku osób dotkniętych tym problemem. Chorzy doświadczają bólu związanego z rozpoczęciem aktywności i ograniczenia ruchomości. Pojawia się także sztywność, obrzęk, wysięk i trzeszczenie.
Najczęstszymi wskazaniami do zastosowania dostawowego kwasu hialuronowego są z pewnością choroby związane z dehydratacją poszczególnych tkanek. Leczenie wczesnych zmian zwyrodnieniowych chrząstki stawowej, pourazowych uszkodzeń chrzęstnych, czy przeciążeniowych urazów łąkotki w skutek jej odwodnienia. Pod wpływem choroby zwyrodnieniowej stawu właściwości wiskoelastyczne (lepkość i elastyczność) mazi stawowej ulegają pogorszeniu. Uznaną i skuteczną metodą zachowawczego, niechirurgicznego leczenia choroby zwyrodnieniowej stawów jest wiskosuplementacja.
W przebiegu choroby zwyrodnieniowej stężenie kwasu hialuronowego w płynie maziowym się zmniejsza. Uzupełnienie kwasu hialuronowego wpływa pozytywnie na prawidłową biomechanikę i ruchomość stawu.
Wskazania do stosowania:
- choroba zwyrodnieniowa stawów
- dolegliwości bólowe stawów
- ograniczona ruchomość stawu
Niewątpliwie wiskosuplementacja jest metodą leczenia schorzeń chrząstki stawowej, polegająca na suplementacji kwasu hialuronowego w bezbolesnych dostawowych iniekcjach.
Jest to zabieg który polega na uzupełnieniu endogennego kwasu hialuronowego w stawie za pomocą jednej lub kilku iniekcji. Podanie dostawowe kwasu hialuronowego lub jego soli sodowej powoduje normalizację lepkości i elastyczności płynu stawowego oraz aktywacje procesów naprawczych chrząstki stawowej. W efekcie zmniejsza się tarcie w stawie, a dolegliwości bólowe pacjentów są mniejsze i znacznie poprawia się ich komfort życia. Iniekcje dostawowe kwasu hialuronowego są przede wszystkim efektywną i bezpieczną metodą wspomagania leczenia i zwalczania objawów choroby zwyrodnieniowej stawów.
Wiskosuplementacja wyróżnia się kilkoma zaletami:
- iniekcje kwasów hialuronowych są bezbolesne,
- pacjent nie wymaga hospitalizacji ani obserwacji,
- pacjent nie ma ograniczonej mobilności,
- poprawa widoczna jest już po kilku dniach.,
W ortopedii, w walce z urazami i chorobami stawów, stosowane są między innymi zastrzyki zawierające syntetyczny odpowiednik tej substancji. Przede wszystkim dzięki wstrzykiwaniu kwasu hialuronowego, poprawiają się właściwości płynu stawowego – staje się on bardziej lepki, a chrząstka stawowa ulega regeneracji, ma większą śliskość. Terapia ma działanie przeciwbólowe i usprawniające ruch. Metoda iniekcji kwasu jest bezbolesna i znacznie skuteczniejsza od środków przeciwbólowych, podawanych doustnie. Metoda jest całkowicie bezbolesna, małoinwazyjna i nie zabiera dużo czasu w związku z tym jest też brak jakichkolwiek skutków ubocznych. Najistotniejsze jest ze pacjenci odczuwają poprawę już po pierwszej dawce substancji i bezpośrednio po zabiegu mogą wrócić do codziennej aktywności. Iniekcja kwasu hialuronowego hamuje rozwój choroby i pozwala pacjentowi na nowo stać się sprawnym.
Przeciwwskazania do zastosowania kwasu hialuronowego
Zabiegu z wykorzystaniem substancji nie stosuje się u osób:
- kobiet, które są w ciąży lub karmią piersią,
- cierpiących na nowotwór,
- cierpiących na choroby układu immunologicznego,
- posiadających urazy lub stany zapalne skóry,
- z różnego rodzaju infekcjami lub wirusami.
Trzeba jednak zaznaczyć, iż sama iniekcja kwasu hialuronowego bez odpowiedniej rehabilitacji nie usunie przyczyny powstania poszczególnych urazów, a może jedynie zmniejszyć ich skutek w postaci bólu, krepitacji („chrzęszczenia” w stawie) czy stanu zapalnego błony maziowej. W związku z tym sam hialuronian nie jest w stanie odbudować uszkodzonej chrząstki szklistej, a jedynie zabezpieczyć ją przed dalszą, szybko postępującą degeneracją.
Dawka przeznaczona do iniekcji dobierana jest przez lekarza w zależności od wielkości stawu. Im mniejszy staw, tym dawka preparatu z kwasem hialuronowym zalecana jest mniejsza.
Korzystne efekty wiskosuplementacji można zauważyć już po około 7-10 dniach od zabiegu. Zmniejszenie dolegliwości bólowych i poprawa ruchomości stawu utrzymują się przez co najmniej 6 miesięcy, istnieją badania, w których obserwowano poprawę komfortu życia pacjenta przez ponad 12 miesięcy. Cykle iniekcji można po upływie tego czasu zastosować ponownie.
Który preparat z hialuronianem wybrać?
Obecne na rynku preparaty różnią się kilkoma cechami (m.in. HA o wysokiej i niskiej masie cząsteczkowej, usieciowane i nieusieciowane), które decydują o właściwościach lepko-sprężystych preparatu, czasie utrzymywania się w stawie, czasie działania, efektach klinicznych i liczbie iniekcji. Kwas hialuronowy o bardzo dużej masie cząsteczkowej (powyżej 4000 kDa) wykazuje mniejszą efektywność, jeśli chodzi o proces pobudzania aktywności receptorów do syntezy endogennego kwasu hialuronowego), ponieważ taki HA nie jest przez nie rozpoznawany. Sygnał do inicjowania syntezy endogennego HA jest dostarczany przez kwas hialuronowy o masie w zakresie 500-4000 kDa.
Niewątpliwie stosowanie kwasu hialuronowego jest jednocześnie dobrą metodą leczenia jak i skutecznym zabiegiem profilaktycznym , który zapobiega problemom ze stawami w przyszłości.